ΙΣΤΟΡΙΚΟ
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Το 1955, η τότε νεολαία της Άνδρου, η οποία είχε ζήλο για τον ναυταθλητισμό και με παραδοσιακές βάρκες ασχολείτο με κωπηλασία και ιστιοπλοΐα, ζήτησε από τον τότε Δήμαρχο, αείμνηστο Μιχαήλ Σ. Πολέμη και τις εύπορες οικογένειες της Άνδρου, όπως ενεργήσουν και συνδράμουν για την σύσταση ενός Ναυτικού Ομίλου.
Κατόπιν αυτής της πρωτοβουλίας, επίλεκτα μέλη της Ανδριακής Κοινωνίας και με την συμπαράσταση του Δημοτικού Συμβουλίου της Χώρας Άνδρου, απεφάσισαν την ίδρυση του Σωματείου «Ναυτικός Όμιλος Άνδρου», το οποίο ιδρύθηκε το 1957.
Ιδρυτικά μέλη (με αλφαβητική σειρά) ήταν οι εξής:
Δημήτριος Βογιατζίδης, Περράκης Βογιατζίδης, Αντώνιος Ι. Βροντίσης, Νίκος Γκούμας, Ιωάννης Β. Γουλανδρής, Γεώργιος Δανιόλος, Νίκος Δανιόλος, Γεώργιος Λ. Καμπάνης, Γεώργιος Ζ. Καμπάνης, Ζαννής Λ. Καμπάνης, Λεωνίδας Καραπιπέρης, Αριστείδης Καρυστινάκης, Αντώνιος Λ. Καρυστινάκης, Λορέντζος Κασιμάτης, Γεώργιος Κονδύλης, Θεόδωρος Κυδωνιεύς, Μιχαήλ Λογοθέτης, Μιχαήλ Παλαιοκρασσάς, Μιχαήλ Σ. Πολέμης, Λεωνίδας Σ. Πολέμης, Σπύρος Ε. Πορφυράτος, Δημήτριος Ν. Ράλλιας, Λεωνίδας Σταματιάδης, Μιχαήλ Ε. Τρικόγλου.
Ο Δήμος Άνδρου επίσης παραχώρησε έναν χώρο δίπλα στην θάλασσα στην περιοχή του Νειμπορίου, όπου υπήρχε μια κατεστραμμένη μικρή πέτρινη προβλήτα, για να κτισθούν οι εγκαταστάσεις του Ομίλου.
Με δωρεάν επίβλεψη και μελέτες του αείμνηστου αρχιτέκτονα Αντώνη Δ. Κριεζή, εγένοντο προσχώσεις επί βράχων και αβαθούς θαλάσσης όπου έγιναν και τα απαραίτητα προστατευτικά έργα και ανεγέρθη η οικοδομή του Ομίλου μας καθώς και οι προβλήτες. Οι παλιές μισοκαταστρεμένες αποθήκες μετασκευάστηκαν σε νεώσοικους για τα σκάφη του Ομίλου.
Έκτοτε, οι κατασκευές συντηρούνται και ανακαινίζονται συνεχώς από τον Ναυτικό Όμιλο Άνδρου χάριν των συνδρομών καθώς και των χορηγιών πολλών εύπορων μελών μας.
Ο Όμιλος πλέον έγινε σημείο αναφοράς του ναυταθλητισμού του νησιού και χώρος συναθροίσεως των μελών μας, πολλά εκ των οποίων έρχονται στην Άνδρο κάθε καλοκαίρι από τα διάφορα μέρη του κόσμου.
Χάριν του Ομίλου η ιστιοπλοΐα και η κωπηλασία στην Άνδρο εδρεώθησαν σαν κλασικά αθλήματα στο νησί και εκατοντάδες νέοι και νέες διδάχθηκαν και εκπαιδεύτηκαν από τον Όμιλο, πολλά δε παιδιά του Ομίλου ανεδείχθησαν σε πρωταθλητικές θέσεις σε πανελλήνιες και ευρωπαϊκές συμμετοχές.
Είναι χαρακτηριστικό ότι κάθε Σαββατοκύριακο τον χειμώνα και καθημερινά το καλοκαίρι, ο κόλπος της Χώρας είναι πεδίο δράσεως των ιστιοπλοϊκών σκαφών του Ομίλου.
Το 1967 με πρωτεργάτη τον Ιωάννη Β. Γουλανδρή άρχισε ο Διεθνής Ιστιοπλοϊκός Αγώνας Ανοικτής Θαλάσσης Άνδρου, ο οποίος συνεχίζεται έκτοτε κάθε καλοκαίρι (με εξαίρεση το 1974 λόγω των γνωστών πολιτικο-στρατιωτικών γεγονότων) με αφετηρία τον Σαρωνικό, πρώτο τερματισμό την χώρα της Άνδρου και εν συνεχεία επιστροφή στον Σαρωνικό με ένα διήμερο παραμονής στο νησί όπου διεξάγεται ο τοπικός αγώνας Όρτσα-Πρίμα. Κατ’ επανάληψη πολλά και μεγάλα ονόματα της ιστιοπλοΐας έχουν λάβει μέρος σε αυτόν τον αγώνα.
Είναι τέλος σημαντικό αλλά και συγκινητικό, ότι διαχρονικά τον Όμιλο αγκάλιασαν και υποστήριξαν μέχρι τώρα, όλες οι μεγάλες ναυτικές οικογένειες του νησιού και του παραστέκονται στα διάφορα δρώμενα.
ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ
Σπύρος Μ. Πολέμης
Επίτιμος Πρόεδρος Ν.Ο.Α.
Είναι χρήσιμο νομίζω ή θα έλεγα αναγκαίο να πάει κανένας πίσω στην περίοδο την μεταπολεμική και στην Άνδρο της εποχής εκείνης για να μπει περισσότερο στο πνεύμα της τότε κοινωνίας, του περιβάλλοντος και της καταστάσεως που επικρατούσε.
Επίσης είναι χρήσιμο να δει κανείς πώς δημιουργήθηκαν οι κοινωνικές και φιλικές σχέσεις της τότε νεολαίας, η αγάπη τους για την Άνδρο αλλά και ιδιαίτερα ο τρόπος με τον οποίο ζούσαν, έπαιζαν και διασκέδαζαν.
Οι μεταπολεμικοί χρόνοι, ήταν χρόνοι γεμάτοι ελπίδες για το μέλλον, εξ αιτίας των στερήσεων του πολέμου και των κακουχιών που υπέστησαν γενικά οι άνθρωποι και η Ελληνική κοινωνία. Υπήρχε μία ιδιαίτερη όρεξη για την βελτίωση της ζωής, των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών και πάθος για δημιουργία.
Στο τέλος της δεκαετίας του ’40, οι Ανδριώτικες οικογένειες που ζούσαν στην Αθήνα, περνούσαν τουλάχιστον τρεις με τέσσερις μήνες στην Άνδρο και ήταν επόμενο ότι τα παιδιά αισθανόντουσαν μία ιδιαίτερη ευφορία κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών. Η Άνδρος προσέφερε τότε ένα κλίμα εξοχής, μια φρεσκάδα και μια ελευθερία που δεν υπήρχε στη Αθήνα, η οποία είχε υποστεί τόσα δεινά και καταστροφές, από τον πόλεμο, την Κατοχή και την εμφύλια διαμάχη.
Η άφιξη στην Άνδρο κάθε Ιούνιο, ήταν ένα ορόσημο στην ζωή των παιδιών αλλά και των μεγάλων. Η μετακίνηση των ανθρώπων και των αποσκευών ήταν ένα πάρα πολύ χαρμόσυνο γεγονός σαν να επρόκειτο να μείνουν στην Άνδρο για πάντα. Το κάθε φορτηγό, και όχι απλώς ένα ΙΧ, έφευγε υπερφορτωμένο για το σχετικά μεγάλο ταξίδι προς την Άνδρο.
Το ταξίδι βέβαια βαστούσε ώρες διότι τα πλοία πήγαιναν από τον Πειραιά στην Σύρο, Τήνο, Ιστέρνια, Κόρθι, Χώρα Άνδρου. Ένα ταξίδι σχεδόν 24 ωρών σε πλοία μικρά και πολλές φορές με φουρτούνα. Η άφιξη στην Άνδρο ήταν γεγονός μεγάλο και η αποβίβαση γινότανε με βάρκες γιατί τα πλοία τότε δεν μπορούσαν να πέσουν δίπλα.
Όλα όσα αναφέρονται παραπάνω συνετέλεσαν ώστε να θεωρείται η καλοκαιρινή διαμονή στην Άνδρο σχεδόν ως μόνιμη μετοίκηση. Έτσι τα παιδιά με παρόμοιες εμπειρίες εδημιούργησαν την παρέα τους, αισθανόντουσαν σαν αδέρφια μεταξύ τους και παρέμεναν αχώριστοι καθ’ όλη την διάρκεια του καλοκαιριού. Υπήρξαν βεβαίως άλλοι και Ανδριώτες και Αθηναίοι οι οποίοι κατά καιρούς προσκολλήθηκαν στην παρέα αυτή, αλλά ο πυρήνας παρέμενε σχεδόν αναλλοίωτος διαμέσου των χρόνων μέχρι και σήμερα.
Τα βασικά στελέχη της παρέας αυτής ήταν η Μίνα Δάμπαση, ο Μιχάλης και η Μαρία Κουτσούκου, ο Δημήτρης Αστράς, η Νίκη Δανιόλου, η Πόπη Σιγάλα, ο Νικολός Μπλιζιώτης, ο Λεωνίδας Καλιβρούσης, ο Γιώργος Κωβαίος, ο Αντώνης Αμωράτης, ο Αντώνης Πολέμης, ο Στάθης Πορφυράτος, η Ειρήνη Δάμπαση και ο Σπύρος Μ. Πολέμης. Αργότερα λόγω νεαρότερης ηλικίας προσετέθησαν η Μοσχούλα Καρυστινάκη, η Χαρούλα Πολέμη , η Κατερίνα Δανιόλου, ο Σπύρος Λ. Πολέμης και ο Επαμεινώνδας Εμπειρίκος.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’50, η ζωή της αρχικής παρέας αυτής ήταν σχεδόν όλη την ημέρα στην θάλασσα, κυρίως στην Καμάρα. Προς το μέσον της δεκαετίας δηλαδή από το 1953 μέχρι το 1955 τα παιδιά αυτά είχαν γίνει πλέον νεαροί και τα αγόρια κυρίως άρχισαν να επιδίδονται περισσότερο στα σπορ, και ήταν πιο οργανωμένοι. Δηλαδή άρχισαν να πηγαίνουν στον Νειμποριό, και να παίζουν ποδόσφαιρο στην άμμο, βόλεϋ, πόλο, κολύμπι και μακροβούτια.
Συνάμα η επιθυμία τους για διασκέδαση τα βράδια είχε ενταθεί, έτσι ώστε μετά από όλα αυτά τα σπορ κατά τη διάρκεια της ημέρας, να θέλουν να πηγαίνουν κάπου μαζί το βράδυ, σε κάποιο σπίτι για να χορέψουν και να διασκεδάσουν. Clubs δεν υπήρχαν τότε και σχεδόν όλες αυτές οι 31συγκεντρώσεις εγίνοντο σε σπίτια της παρέας.
Έτσι οι ασχολίες αυτές εδημιούργησαν στην σκέψη των νεαρών αυτών την ανάγκη υπάρξεως κάποιου χώρου για να επιδίδονται στα σπορ κατά τη διάρκεια της ημέρας και να μπορούν και να χορεύουν ή απλώς να συνυπάρχουν το βράδυ. Έτσι είπαν πως θα ήταν ωραίο να υπάρχει ένας Ναυτικός Όμιλος, ο πλέον κατάλληλος χώρος για όλες αυτές τις ασχολίες τους.
Επλησίασαν λοιπόν τότε τους γονείς των, και τον τότε Δήμαρχο Μιχάλη Σ. Πολέμη με την ιδέα της δημιουργίας ενός Ναυτικού Ομίλου. Εκείνοι άκουσαν τα παιδιά, το συζήτησαν μεταξύ των και πολύ σύντομα επήραν την απόφαση δημιουργίας του Ναυτικού Ομίλου Άνδρου. Οργάνωσαν την συγκέντρωση των απαιτουμένων χρημάτων από πολλές οικογένειες της Άνδρου, ναυτικές και μη, καθώς και από τους ναυτικούς σε ανδριώτικα βαπόρια, και ανέθεσαν την σχεδίαση των εγκαταστάσεων, εις τον Αντώνη Κριεζή, γνωστό αρχιτέκτονα της εποχής, ο οποίος και πολύ σύντομα ετοίμασε τα σχέδια άνευ αμοιβής.
Ο κατάλληλος χώρος είχε εξευρεθεί. Ήταν μια ερειπωμένη προβλήτα μπροστά από τον Αγ. Νικόλαο του Νειμποριού, και το Δημοτικό Συμβούλιου αποφάσισε την παραχώρησή της για την κατασκευή του Ομίλου. Το έτος ήταν 1955, όταν άρχισε η κατασκευή των εγκαταστάσεων και η διαμόρφωση των χώρων. Οι εργασίες τελείωσαν το 1957 οπότε έγινε και το Καταστατικό του ΝΟΑ και έτσι άρχισε να λειτουργεί ο Ναυτικός Όμιλος Άνδρου.
Η επιτυχία του όλου εγχειρήματος ήταν πολύ μεγάλη διότι έγινε σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, τα χρήματα εξευρέθησαν αρκετά γρήγορα και διότι από την ημέρα που ολοκληρώθηκε το κτήριο του Ομίλου, αυτό έγινε πόλος έλξεως μικρών και μεγάλων, κάτι το οποίον ενετάθη, κατοχυρώθηκε και υπάρχει μέχρι και σήμερα.
Για τους νεαρούς βέβαια οι οποίοι ήταν και οι δημιουργοί της ιδέας αυτής, ήταν ένα μεγάλο κατόρθωμα και μία επιτυχή έκβαση των ονείρων τους. Καταλαβαίνει κανείς επομένως με πόση όρεξη άρχισαν να χρησιμοποιούν τον Όμιλο και να εργάζονται για την βελτίωση των εγκαταστάσεων αλλά ιδιαίτερα του αθλητικού τμήματος.
Από την αρχή της λειτουργίας αγοράστηκε ή δωρήθηκε ένα juke-box και αν όχι κάθε βράδυ, αρκετές μέρες την εβδομάδα η παρέα μαζευόταν στον Όμιλο τα βράδια για να χορέψουν. Υπήρχε και το κυλικείο το οποίον στην αρχή δεν είχε πολλές ευκολίες αλλά οι εκάστοτε μάγειροι, υπάλληλοι του Ομίλου, έφτιαχναν ορισμένα φαγητά για τα μέλη, τα περισσότερα των οποίων ήταν τις πρώτες εκείνες μέρες, οι νεαροί και οι νεαρές που αναφέρθησαν προηγουμένως.
Πολύ σύντομα άρχισαν να έρχονται και οι κυρίες για να παίξουν χαρτιά τα βράδια και έτσι ο καινούργιος αυτός Όμιλος γρήγορα πήρε ζωή και δικαίωσε απολύτως την επιθυμία δημιουργίας του.
Το 1959 κατόπιν νέας αιτήσεως του ΝΟΑ, το Δημοτικό Συμβούλιο, απεφάσισε την παραχώρηση ερειπωμένων αποθηκών του Δήμου δίπλα στον Αγ. Νικόλαο υπό την προϋπόθεση ότι ο ΝΟΑ θα επισκεύαζε και αναστήλωνε αυτό το κτίριο το οποίο ο Όμιλος το ήθελε για Νεοσοίκους.
Το 1959, Πρόεδρος του ΝΑΣ δηλαδή του Ναυτικού Αθλητικού Συνδέσμου στο Τουρκολίμανο ήταν ο Σταύρος Βραχνός ο οποίος κατόπιν αιτήσεως του ΝΟΑ δώρησε τρεις κωπηλατικές βάρκες στον Όμιλο. Αυτές απετέλεσαν και το πρώτο απόκτημα του αθλητικού τμήματος του ΝΟΑ και έτσι δημιουργήθηκε το κωπηλατικό τμήμα. Οι βάρκες αυτές, έβγαιναν σχεδόν καθημερινά για εκπαίδευση και υπήρξε κατά καιρούς και προπονητής κωπηλασίας.
Κάποιες χρονιές έγινε προσπάθεια οργανώσεως μαθημάτων κολυμβήσεως, με προπονητές κολυμβήσεως αλλά χωρίς πισίνα θαλάσσης, και χωρίς σωστές γραμμές, αυτό το εγχείρημα αποδείχθηκε δύσκολο. Πάντως οι γραμμές έμπαιναν όπως και με τους αγώνες κολυμβήσεως που κάνουμε κάθε χρόνο, και οι προπονητές που είχαν έρθει ήταν άμισθοι. Δύο χρονιές είχε έρθει και μια κοπέλα από την Αμερική και τα έξοδά της καλύφθηκαν από δωρεές.
Τα χρόνια που ακολούθησαν συνέχισαν να είναι δημιουργικά για τον Όμιλο με την απόκτηση σκαφών ιστιοπλοΐας. Διαδοχικά απεκτήθησαν διάφορα σκάφη είτε με αγορά είτε με δωρεές, και σκάφη ιστιοπλοΐας και σκάφη παρακολουθήσεως. Μάλιστα το πρώτο σκάφος Boston Whaler εχρησιμοποιήθη στην αρχή για λίγο χρονικό διάστημα και για να μαζεύει τα σκουπίδια από την θάλασσα.
Η όρεξη που είχε η παρέα για τον Όμιλο επεξετάθη και εις την γύρω περιοχή δηλαδή στην αμμουδιά του Νειμποριού και στην θάλασσα γύρω από τον Όμιλο. Η καθαριότης και της θαλάσσης και της αμμουδιάς, ήταν ένα από τα πρωταρχικά μελήματα της νεολαίας επί καθημερινής βάσεως. Αυτός είναι και ο λόγος που το πρώτο Boston Whaler το οποίο εδωρήθη το 1978 εχρησιμοποιήθη στην αρχή για την περισυλλογή σκουπιδιών από την θάλασσα.
Όσον αφορά την αμμουδιά, εγίνετο καθαρισμός σχεδόν ημερησίως και δεν περιορίζετο μόνο στο κομμάτι που είναι κοντά στον Όμιλο. Πολλές φορές ο ζήλος της νεολαίας έφτανε μέχρι τον Τούρλο.
Τα χρόνια πέρασαν, οι Πρόεδροι και οι Διοικήσεις άλλαξαν, μικρές και μεγάλες ανακαινίσεις βελτίωσαν και τους Νεοσοίκους και τις κύριες εγκαταστάσεις του Ομίλου, αλλά το κυριότερο ίσως είναι, ότι ο Όμιλος συνέχισε να είναι ο πόλος έλξεως για πολλούς Ανδριώτες και μη, μέχρι που σήμερα να θεωρείται σαν ένας πολύτιμος χώρος, χωρίς τον οποίον ένα αρκετά μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας της Άνδρου θα αναγκαζόταν να αλλάξει την ζωή της στην Άνδρο, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Σχεδόν για όλα ανεξαιρέτως τα μέλη θα ήταν αδιανόητο σήμερα να μην υπήρχε ο Όμιλος ακόμα και οι σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ των θα άλλαζαν, μη έχοντας την καθημερινή επαφή και την ευκαιρία συναναστροφής με φίλους και συγγενείς στον βαθμό που τους επιτρέπεται λόγω της συνυπάρξεώς τους στον Όμιλο το καλοκαίρι.
Τα προβλήματα βέβαια, τα οποία αντιμετωπίσθησαν κατά τα 50 χρόνια της υπάρξεως του Ομίλου υπήρξαν πολλά και σοβαρά. Όλα σχεδόν έχουν αντιμετωπιστεί επιτυχώς με μεγάλες θυσίες και το μόνο ίσως το οποίο παραμένει ακόμα είναι η διευθέτηση της ιδιοκτησίας του χώρου όπου ανεγέρθη ο Όμιλος.
Τα περισσότερα μέλη, ιδίως νεότερης ηλικίας, δεν γνωρίζουν τους κόπους και τις αντιξοότητες των τελευταίων 50 ετών αλλά και ούτε και υπάρχει λόγος να ανατρέχει κανείς στο παρελθόν και να αναλογίζεται τα προβλήματα. Μόνον, ότι όλα τα μέλη, θα πρέπει να αισθάνονται μια μεγάλη ικανοποίηση ότι όλα όσα έγιναν τα προηγούμενα χρόνια και όλες οι αντιξοότητες που αντιμετωπίστηκαν, συνετέλεσαν εις το να υπάρχει σήμερα αυτός ο χώρος και αυτός ο πόλος έλξεως για ένα κομμάτι της Ανδριώτικης κοινωνίας, ένας Όμιλος που έχει ωφελήσει πολυπλεύρως όλους μας.
Ο Ναυτικός Όμιλος Άνδρου έχει μια πλούσια ιστορία, αλλά ίσως το μεγαλύτερο δώρο που μας έχει χαρίσει η ύπαρξή του, είναι η σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ μας και η κληρονομιά αυτής της κοινωνικής προσφοράς για τα παιδιά μας.